Καθαρά Δευτέρα και Σαρακοστή: Διατροφικές παγίδες, κρυμμένες σε νηστήσιμα πιάτα.

Μεθαύριο είναι η Καθαρά Δευτέρα που σημαίνει την αρχή της Σαρακοστής. Πολλοί θα νηστέψουν μεχρι το Πάσχα είτε γιατί θα τηρήσουν την χριστιανική παράδοση είτε γιατί αποβλέπουν σε μια καλή αποτοξίνωση πενήντα περίπου ημερών.

Επτά εβδομάδες λοιπόν χωρίς ζωϊκά προιόντα, δηλαδή κρεατικά, ψάρια, αυγά, και γαλακτοκομικά. Ψάρια είπαμε, όχι οστρακοειδή και θαλασσινά. Αυτά επιτρέπονται. Μερικοί θα κινηθούν σε μια πιο γκρίζα ζώνη χωρίς κρέατα , με όλα τα άλλα να περιλαμβάνονται.

Η μεγάλη αλλαγή στην περίοδο της Σαρακοστής είναι ότι οι τροφές φυτικής προέλευσης γίνονται η αποκλειστική ή η κύρια πηγή της διατροφής. Μας θυμίζει πολύ τις σύγχρονες διατροφικές συστάσεις που περιορίζουν τα ζωϊκά τρόφιμα όλο και περισσότερο, σωστά; Ας απολαύσουμε λοιπόν τα σαρακοστιανά χωρίς περιορισμούς .

Μια άνω τελεία εδώ: Τα νηστίσιμα φαγητά κρύβουν τη διατροφική ωφέλεια μέσα σε πονηρά μυστικά που λέγονται σαρακοστιανές λιχουδιές.

Αναμφίβολα ο δραστικός περιορισμός της χοληστερίνης και των κορεσμένων λιπαρών μαζί με την αυξημένη κατανάλωση φυτικών τροφών (όσπρια, λαδερά, σαλάτες, φρούτα) τα οποία είναι μια εξαιρετική πηγή φυτικής πρωτεΐνης, φυτικών ινών, βιταμινών και αντιοξειδωτικών ουσιών είναι ευεργετικός. Επιπλέον επειδή αποκλείονται τα ζωϊκά τρόφιμα, χρησιμοποιούμε πιο πολύ ελαιόλαδο το οποίο έχει σημαντική διατροφική αξία.

Πριν όμως ενδώσετε άνευ όρων στα νηστίσιμα, βεβαιωθείτε ότι:

-Δεν καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες θερμίδων. Αν αναρρωτιέστε πώς γίνεται να ‘ξεφύγουμε’ με νηστίσιμα, σκεφτείτε το τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας! Ο περιορισμός των ζωϊκών τροφίμων συνοδεύεται αναπόφευκτα από μείωση των πρωτεϊνών της διατροφής οι οποίες επισπεύδουν το αίσθημα κορεσμού. Η πείνα μαζί με την ιδέα ότι η νηστεία είναι υγειϊνή επιλογή χαλαρώνουν την αντίσταση στην ποσότητα του φαγητού. Πολλά νηστίσιμα εδέσματα είναι πλούσια σε θερμίδες: Μια κουταλια της σούπας ταραμά αποδίδει 120 θερμίδες, 100 γραμμάρια παραδοσιακού χαλβά 500 περίπου θερμίδες, 3 μεγαλούτσικες ελιές περίπου 40 θερμίδες και ένα κουταλάκι του γλυκού ελαιόλαδο περίπου 50 θερμίδες! Ο κανόνας αποφεύγουμε τα τηγανητά ισχύει και στη Σαρακοστή.

-Δεν καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων, ιδιαίτερα υψηλού γλυκαιμικού δείκτη και φορτίου. Τα νηστήσιμα φαγητά συνήθως έχουν ΄σάλτσα΄και συνδυάζονται πολύ ωραία με ψωμάκι. Τα φρούτα περιέχουν σάκχαρα. Τα ζυμαρικά γίνονται μια εύκολη επιλογή γιατί περιορίζεται η ποικιλία γευμάτων.

-Δεν το παρακάνετε με τα θαλασσινά/ οστρακοειδή τα οποία πρωταγωνιστούν στο τραπέζι της νηστείας. Περιέχουν πολλές ευεργετικές ουσίες όπως ω3 λιπαρά και βιταμίνες (A, D) αλλά και σημαντικά φορτία χοληστερίνης, ουρικού οξέος και ενδεχομένως ανεπιθύμητων μετάλλων (πχ μολύβδου).

-Ξεχωρίζετε τα νηστίσιμα από τους ουζο-κρασο-μεζέδες. Τα νηστήσιμα τρόφιμα περιέχουν αρκετό αλάτι (χταποδάκια, καλαμαράκια) ενώ συχνά μετατρέπονται σε εστίες κατανάλωσης αλκοόλ το οποίο μετά το ένα ποτηράκι μας φορτώνει με περιττές θερμίδες.

-Δεν προβαίνετε σε υπερβολές, αποκλείοντας από τη διατροφή σας απαραίτητα συστατικά. Για παράδειγμα, αποκλείετε το κόκκινο κρέας ενώ έχετε ανάγκη από σίδηρο. Ή καταργείτε τα γαλακτοκομικά ενώ έχετε ανάγκη από ασβέστιο. Να θυμάστε ότι υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνες που περιέχουν τα απαραίτητα αμινοξέα, λαμβάνουμε από τα ζωϊκά τρόφιμα.

Ο θεσμός της νηστείας καθιερώθηκε παλιά ως μηχανισμός εξάσκησης στην εγκράτεια απέναντι στην ισχυρή πρόκληση του φαγητού. Θυμηθείτε αυτό το μήνυμα και νηστέψτε με μέτρο για να δεχτείτε μόνο τις ευεργετικές επιπτώσεις της Σαρακοστής.

Καλή σας όρεξη , και καλή επιτυχία στο Καθαροδευτεριάτικο τραπέζι σας!

Μαρία Χριστοπούλου, MD, MSc, MBA

Παθολόγος-Εντατικολόγος, Medical Advisor Pharmaserve-Lilly