Για να κατανοήσουμε το Οξειδωτικό stress, πρέπει να πάμε σε έναν μικροσκοπικό κόσμο και να θυμηθούμε ότι στη φύση τα άτομα των χημικών στοιχείων ανταλλάσσουν αδιάκοπα ηλεκτρόνια μεταξύ τους, πράγμα που τελικά ερμηνεύει όλα τα φαινόμενα γύρω μας.
Όταν ένα στοιχείο παίρνει ηλεκτρόνια λέμε ότι γίνεται μια αντίδρααση αναγωγής και ότι αυτό ανάγεται. Για να συμβεί αυτό, υποχρεωτικά ένα άλλο στοιχείο δίνει αυτά τα ηλεκτρόνια και λέμε ότι οξειδώνεται, δηλαδή συμβαίνει μια αντίδραση οξείδωσης. Άρα η οξείδωση και η αναγωγή είναι δύο χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν πάντα ταυτόχρονα και είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Σκεφτείτε ότι είμαστε οργανισμοί που ζουν μέσα σε ένα εξωτερικό περιβάλλον. Γύρω μας κυκλοφορούν συνεχώς χημικές ουσίες που ΄ψάχνουν΄ηλεκτρόνια, και λέγονται ελεύθερες ρίζες. Γιατί όχι, τα παίρνουν από τις δικές μας χημικές ενώσεις οι οποίες οξειδώνονται όπως για παράδειγμα τα μόρια των λιπιδίων που βρίσκονται στις μεμβράνες των κυττάρων μας. Όταν συμβεί αυτό, οι δικές μας ουσίες που οξειδώθηκαν, αναζητούν ηλεκτρόνια και οξειδώνουν άλλες ουσίες, όμως πλέον μέσα στον οργανισμό μας. Και ούτω καθ’ εξής. Με αυτό τον τρόπο πυροδοτέται ένας καταρράκτης διαδοχικών οξειδώσεων στις χημικές ουσίες του οργανισμού μας που τελικά οδηγεί σε καταστροφικές αλλοιώσεις τους, γήρανση των κυττάρων ή/ και θάνατό τους. Αυτό είναι το οξειδωτικό στρες.
Το οξειδωτικό στρες είναι ο λόγος που γερνάμε τελικά, και πριν από αυτό, ο κοινός παρανομαστής πάρα πολλών ασθενειών.
Δε μπορούμε να καταργήσουμε το οξειδωτικό στρες, αλλά μπορούμε να το περιορίσουμε ώστε να παραμείνουμε υγιέστεροι και να καθυστερήσουμε το γήρας.
Από τη στιγμή που ένας ζωντανός οργανισμός γεννηθεί, αγωνίζεται αδιάκοπα εναντίον των μορίων που θέλουν να πάρουν τα ηλεκτρόνια του, ακριβώς για να αποφύγει το οξειδωτικό στρες. Γι αυτό είναι εξοπλισμένος με μόρια -φύλακες τα οποία όταν εμφανιστεί μια οξειδωτική ουσία, δίνουν αμέσως τα ηλεκτρόνια τους ώστε να προφυλάξουν τα ζωτικής σημασίας μόρια από την οξείδωση. Στη συνέχεια ο οργανισμός αποκαθιστά αυτά τα μόρια ώστε να βρίσκονται πάντα σε ετοιμότητα για υπεράσπιση εναντίον των ελευθέρων ριζών.
Αυτά τα δικά μας αντιοξειδωτικά είναι η βασική προϋπόθεση για να προφυλάξουμε την υγεία μας και να καθυστερήσουμε τη γήρανση των ιστών μας. Από εκεί και πέρα, δύο πράγματα μπορούμε να κάνουμε. Το ένα είναι να προσλαμβάνουμε αντιοξειδωτικές ουσίες από εξωτερικές πηγές , όπως με τη διατροφή. Τα αντιοξειδωτικά είναι πολύ χρήσιμα, αλλά ποσοτικά είναι πολύ λιγότερα σε σχέση με τις δικές μας αντιοξειδωτικές ουσίες. Με άλλα λόγια, αν τα δικά μας αντιοξειδωτικά δεν είναι αρκετά ή δε λειτουργούν σωστά, ο,τι αντιοξειδωτικό και να πάρουμε δεν είναι αρκετό. Γι αυτό πάμε στο δεύτερο μέτρο άμυνας που είναι να περιορίσουμε την έκθεση στις οξειδωτικές ουσίες ώστε να μην εξαντλούμε την φυσική αντιοξειδωτική άμυνα.
Γνωρίζοντας αυτά, σκεφτείτε ότι μία εκπνοή καπνού τσιγάρου, περιέχει ένα δισεκατομμύριο ελεύθερες ρίζες.