Το φαιό λίπος ονομάζεται έτσι λόγω του πιο σκούρου (καφέ) χρώματος που έχει σε σύγκριση με το γνωστό (λευκό) λίπος. Η χρωματική διαφορά οφείλεται στην αφθονία μιτοχονδρίων μέσα στα κύτταρα του φαιού λίπους και ας θυμηθούμε από τη βιολογία του σχολείου ότι τα μιτοχόνδρια είναι ο εξοπλισμός που έχει το κύτταρο για χρησιμοποιεί την ενέργεια που περιέχεται μέσα σε χημικές ουσίες, όπως είναι αυτές που προέρχονται από τα τρόφιμα. Κατά τα άλλα, τα φαιά κύτταρα περιέχουν λιποσταγονίδια πλούσια σε λιπαρά οξέα, όπως και τα κύτταρα του κοινού λευκού λίπους. Ο φαιός λιπώδης ιστός κατανέμεται κυρίως γύρω από το λαιμό, και στο θώρακα.
Το ιδιαίτερο όμως χαρακτηριστικό των κυττάρων αυτών είναι ότι είναι εφοδιασμένα με ένα ειδικό ένζυμο με το οποίο μπορούν να μετατρέπουν την ενέργεια των τροφών απευθείας σε θερμότητα οπότε αυξάνουν την ενεργειακή δαπάνη. Γιατι; Διότι ο φαιός λιπώδης ιστός έχει σαν αποστολή τη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος μέσα στο ψυχρότερο περιβάλλον. Το φαιό λίπος ενεργοποιείται σε συνθήκες κρύου, καθώς και όταν επιδράσουν οι ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα ή το συμπαθητικό νευρικό σύστημα.
Μέχρι πριν μια δεκαετία, δεν υπήρχε ενδιαφέρον για το φαιό λίπος λόγω της αντίληψης ότι η βασική του λειτουργία είναι η θερμορρύθμιση στα νεογνά που εξαφανίζεται την ενήλικη ζωή. Νεώτερα όμως δεδομένα έδειξαν ότι το φαιό λίπος όχι μόνο υπάρχει στους ενήλικες αλλά είναι και δραστικό καθώς συσχετίστηκε με υψηλότερους μεταβολικούς ρυθμούς και καλύτερα μεταβολικά προφίλ, όπως η γλυκόζη, η χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια αίματος.
Έτσι το φαιό λίπος έγινε ένας ιδανικός υποψήφιος στόχος για την απώλεια βάρους. Πώς; Μα πολύ απλά μέσω της ενεργοποίησής του. Όμως μελέτες σε ανθρώπους έχουν δείξει ότι ακόμη και σε συνθήκες έντονης διέγερσής του (για παράδειγμα με την εφαρμογή κρύου περιβάλλοντος) το κέρδος είναι μια επιπλέον ενεργειακή δαπάνη (πόσες δηλαδή θερμίδες χάνονται) της τάξης περίπου 100 θερμίδων κάθε μέρα. Το ποσό αυτό δεν είναι αρκετό για τα προγράμματα απώλειας βάρους που προϋποθέτουν μείωση τουλάχιστον 500 θερμίδων σε ημερήσια βάση. Δεύτερον, ο οργανισμός θα κινητοποιήσει γρήγορα μηχανισμούς για να αντιρροπήσει την απώλεια ενέργειας, μεταξύ των άλλων με αύξηση της όρεξης. Τρίτον, φαρμακευτικές /διατροφικές παρεμβάσεις με στόχο τη διέγερση του φαιού λίπους εγκυμονούν ανεπιθύμητες ενέργειες όπως η ταχυκαρδία και η υπέρταση αφού όπως αναφέρθηκε η διέγερση του φαιού λίπους γίνεται μέσω διέγερσης του συμπαθητικού συστήματος.
Ωστόσο η έρευνα συνεχίζεται με σκοπό να απαντηθεί το ερώτημα αν η διέγερση του φαιού λίπους θα μπορούσε να στοχεύσει όχι τόσο στην απώλεια βάρους αλλά στη διατήρησή του μετά την απώλεια βάρους και ίσως κάποιες διαταραχές του μεταβολισμού (διαβήτη, υπερλιπιδαιμίες).