Ο εγκέφαλος ελέγχει το έντερο, αφού ο εγκέφαλος είναι το κέντρο όλων των λειτουργιών και των αποφάσεων στον οργανισμό μας και εναρμονίζει όλα τα υπόλοιπα όργανα. Αν σχεδιάζαμε αυτή τη σχέση με ένα βελάκι, η μυτούλα θα έδειχνε προς το έντερο και θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε ‘άξονας εγκεφάλου-εντέρου’.
Όμως, ισχύει και το αντίθετο, όπως έχει διαπιστωθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Το έντερο μπορεί να ασκήσει έλεγχο στον εγκέφαλο, επειδή φιλοξενεί το εντερικό μικροβίωμα, που είναι η επιστημονική ονομασία για την εντερική χλωρίδα. Πρόκειται για ένα άθροισμα περίπου 80 τρισεκατομμυρίων μικρο-οργανισμών, που απαριθμούν εκατοντάδες ως χιλιάδες διαφορετικά είδη. Το ανοσολογικό μας σύστημα τους επιτρέπει να συμβιώνουν μαζί μας, γιατί είναι γενικά χρήσιμοι για μας. Ωστόσο οι φιλοξενούμενοι είναι ζωντανοί, εργάζονται και συμμετέχουν στη λειτουργία μας.
Πώς βρέθηκαν μαζί μας; Από την πολύ αρχική φάση της ζωής μας, από τη μητέρα μας. Έκτοτε ήταν πάντα εκεί, όμως τα είδη τους άλλαξαν πολλές φορές καταλήγοντας πάντα σε μια νέα κατάσταση ισορροπίας μαζί μας. Ό,τι επιδρά στον οργανισμό μας μπορεί να αλλάξει την εντερική χλωρίδα, όπως η διατροφή, τα φάρμακα και οι αρρώστιες. Αλλαγή στα είδη της εντερικής χλωρίδας προκαλούν τα προβιοτικά.
Το έτος 2000, όταν ακόμη η επιστήμη δεν είχε σκεφτεί σοβαρά την επίδραση του μικροβιώματος εντέρου του στον εγκέφαλο, το πόσιμο νερό της πόλης Walkerton στον Καναδά μολύνθηκε με κολοβακτηρίδια και καμπυλοβακτηρίδια εξαιτίας μιας πλημμύρας και 4500 άτομα περίπου αρρώστησαν από αυτό. Μετά από 8 χρόνια, 2500 από αυτά τα άτομα εξετάστηκαν ξανά και περίπου οι μισοί βρέθηκαν να πάσχουν ευερέθιστο έντερο. Το ενδιαφέρον ήταν ότι η ένταση και η διάρκεια των συμπτωμάτων του ευερέθιστου εντέρου, συνδέονταν στενά με συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης.
Το εντερικό μικροβίωμα ελέγχει το έντερο γιατί παράγει ουσίες, δηλαδή πρωτεΐνες, μικρές ορμόνες ή προϊόντα του μεταβολισμού των μικρο-οργανισμών, τα οποία διαπερνώντας όλους τους φραγμούς καταλήγουν στον εγκέφαλο, χρησιμοποιώντας την κυκλοφορία του αίματος αλλά και άλλους δρόμους. Έτσι το έντερο γίνεται ένα κέντρο ελέγχου της λειτουργίας του εγκεφάλου, και ακόμη περισσότερο ένας στόχος έρευνας για την αιτιολογία των νευρολογικών και ψυχιατρικών παθήσεων και για την αναζήτηση θεραπειών του μέλλοντος μέσω της τροποποίησης εντερικής χλωρίδας.