Η Annona muricata (συνώνυμα soursop, graviola, guanabana, ή Brazilian pawpawa) είναι ένα οπωροφόρο φυτό της οικογένειας Annonaceae το οποίο ευδοκιμεί στα τροπικά δάση της Αφρικής, Ν. Αμερικής και ΝΑ Ασίας. Έχει μεγάλα γυαλιστερά σκούρα πράσινα φύλλα και πράσινο καρπό σε σχήμα καρδιάς. Στο δέρμα των καρπών υπάρχουν καμπυλωτές θήκες που περιέχουν δεκάδες (50-170) μικρούς μαύρους σπόρους που βρίσκονται μέσα σε μια λευκή κρεμώδη ουσία με χαρακτηριστικό άρωμα και γεύση.
Όλα τα μέρη του φυτού (ρίζες, κορμός, φύλλα, καρπός και σπόροι) έχουν χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιούνται στις τροπικές χώρες σαν φυσικά θεραπευτικά για πολλές παθήσεις, ιδιαίτερη όμως συζήτηση γίνεται για τις αντικαρκινικές ιδιότητές της graviola.
Πράγματι, το φυτό περιέχει δύο κατηγορίες ουσιών που έχουν δράση εναντίον των καρκινικών κυττάρων:
Η πρώτη περιλαμβάνει τις annonaceous acetogenins (AGEs) που απαριθμούνται σε δεκάδες είδη και τουλάχιστον πενήντα από αυτά έχουν απομονωθεί και μελετηθεί σε εργαστηριακά πειράματα, σε κύτταρα καρκίνου μαστού, προστάτη, πνεύμονα, ήπατος, εντέρου και άλλα. Φάνηκε λοιπόν ότι είναι τοξικές για τα καρκινικά κύτταρα, ακόμη και για τα πιο επιθετικά από αυτά, και ένας σημαντικός λόγος γι αυτό το φαινόμενο είναι ότι στερούν την παροχή χημικής ενέργειας στα κύτταρα. Επειδή τα καρκινικά κύτταρα αναπαράγονται με ταχύτατο ρυθμό και έχουν έντονο μεταβολισμό, έχουν πολύ μεγαλύτερες ανάγκες σε ενέργεια και κατά συνέπεια είναι πολύ πιο ευαίσθητα στην έλλειψή της οπότε και θανατώνονται.
Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει διάφορα εκχυλίσματα από το φυτό, λιγότερα σε αριθμό από τις AGEs αλλά πάνω από δέκα, τα οποία ομοίως έχουν απομονωθεί και μελετηθεί σε πειράματα αποδεικνύοντας τοξική επίδραση στα καρκινικά κύτταρα.
Ωστόσο συστηματικές μελέτες δεν έχουν γίνει σε ανθρώπους, αν εξαιρέσουμε μεμονωμένα περιστατικά όπως αυτό μιας γυναίκας με μεταστατικό καρκίνο μαστού που πέτυχε σταθεροποίηση των μεταστάσεων βράζοντας φύλλα Annona muricata, ενώ ταυτόχρονα λάμβανε χημειοθεραπεία.
Απομονωμένες ουσίες από εκχυλίσματα του φυτού έχουν μελετηθεί στο εργαστήριο και σε πειραματόζωα και έχουν επιπλέον δείξει αναλγητικές, επουλωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιδιαβητικές, αντιοξειδωτικές και άλλες ιδιότητες. Ανεξάρτητα από αυτό, στις τροπικές χώρες χρησιμοποιείται όχι μόνο για τον καρκίνο άλλα και για άλλες παθήσεις όπως αρθρίτιδα, διάρροια, λοιμώξεις, τραύματα και άλλες.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η χρήση graviola έχει συσχετιστεί με συμπτώματα που μοιάζουν με σύνδρομο Parkinson και άλλα συμπτώματα που θυμίζουν τοξικότητα στο νευρικό ιστό. Η επίσημη θέση σήμερα είναι ότι τα συμπτώματα αυτά δε μπορούν να αποδοθούν απευθείας στη χρήση graviola, ωστόσο έχει βασιστεί στην έλλειψη δεδομένων ασφάλειας που να προέρχονται από συστηματική έρευνα.
Συνεπώς έχουμε να κάνουμε με πάνω από 200 ουσίες ενός φυτού που φαίνονται να έχουν σημαντικές θεραπευτικές δυνατότητες αλλά με πολλά ερωτηματικά, όπως ποια από όλες, σε τι δόση, από ποιο μέρος του φυτού, ποια είναι η ανώτερη ασφαλής δόση, και τα οποία δεν έχουν προς το παρόν απαντήσεις πέρα από το χώρο του εργαστηρίου.