Μιλάμε για οστεοσαρκοπενία όταν στο ίδιο άτομο υπάρχει και οστεοπενία/οστεοπόρωση και σαρκοπενία. Η οστεοπενία/οστεοπόρωση είναι μια πιο οικεία κατάσταση, ειδικά για τις γυναίκες, και σημαίνει ελάττωση της μάζας των οστών οπότε αυτά γίνονται λιγότερο ανθεκτικά και σπάνε εύκολα. Η σαρκοπενία είναι ένας όρος όχι τόσο νέος, αλλά που συζητείται όλο και περισσότερο, και σημαίνει την ελάττωση της μυϊκής μάζας. Και οι δύο καταστάσεις επιβαρύνουν την κινητικότητα και την αυτονομία γιατί προκαλούν μυοσκελετική δυσλειτουργία. Θυμηθείτε ότι τα οστά σχηματίζουν μεν το στηρικτικό σκελετό αλλά από μόνα τους δεν κινούνται∙ πρέπει να συνδεθούν με τους μύες και κινούν το σκελετό στις αρθρώσεις, συνεπώς μιλάμε για ενιαίο στηρικτικό-κινητικό σύστημα.
Αν και μπορούν να εμφανιστούν στα πλαίσια διαφόρων παθολογικών καταστάσεων, τόσο η οστεοπενία όσο και η σαρκοπενία είναι η έκφραση του ageing στον οστίτη και μυϊκό ιστό αντίστοιχα. Αυτό συμβαίνει λόγω της φυσιολογικής γήρανσης των δύο ιστών, μετρώντας από την κατάσταση μέγιστης μάζας η οποία συμβαίνει για τα οστά στην ηλικία των 30 ετών ενώ για τους μυς περίπου στα 25. Ένας μέσος άνθρωπος χάνει το 30% της οστικής του μάζας μεταξύ 30 και 70 ετών ενώ για τη μυϊκή μάζα περίπου 1-2% κάθε χρόνο μετά την ηλικία των 50 ετών. Το αποτέλεσμα της ελάττωσης της μάζας είναι δυσλειτουργία του μυοοσκελετικού συστήματος που συμβαίνει με διαφορετικό ρυθμό σε κάθε άτομο.
Ο όρος οστεοσαρκοπενία είναι πιο πρόσφατος αλλά όπως φαίνεται δόκιμος γιατί οι δύο καταστάσεις πολύ συχνά συνυπάρχουν αυξάνοντας επιπλέον τον κίνδυνο πτώσεων και καταγμάτων και επιβαρύνοντας την ποιότητα ζωής, γι αυτό αι αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον πεδίο έρευνας . Η συνύπαρξη όμως των δύο παθήσεων δεν είναι τυχαία ούτε οφείλεται μόνο σε λόγους ανατομικής γειτνίασης ή μηχανικών δυνάμεων αλλά σε πραγματική συνομιλία μεταξύ των δύο ιστών. Τα οστά και οι μύς συνομιλούν μεταξύ τους ανταλλάσσοντας χημικές ουσίες οι οποίες δίνουν εντολή στον ιστό που τη δέχεται να αναπτυχθεί ή αντίθετα να υποστρέψει. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα γερά οστά προωθούν γερούς μυς, τα οστεοπενικά οστά προωθούν τη σαρκοπενία ενώ ισχύει και το αντίθετο, δηλαδή η επίδραση από τους μυς στα οστά με άλλες, ανάλογες χημικές ουσίες.
Η οστεοσαρκοπενία μας ενδιαφέρει γιατί είναι συχνή και η συνέπεια είναι η συνεργική δράση οστεοπενίας-σαρκοπενίας στη σκελετική υγεία. Τα άτομα που παρουσιάζουν οστεοσαρκοπενία έχουν 3,5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο κατάγματος σε σχέση με την κάθε περίπτωση ξεχωριστά και πολλαπλάσιο κίνδυνο ανικανότητας επιδρώντας δυσμενώς στην αυτονομία, τη δραστηριότητα και την ποιότητα ζωής με επιπλέον προεκτάσεις στις δαπάνες για την υγεία. Η διάγνωση γίνεται με την μέτρηση της οστικής και της μυϊκής μάζας∙ μια εξέταση αναφοράς είναι η DXA.
Τι μπορούμε να κάνουμε: Η οστεοσαρκοπενία μπορεί και πρέπει να προληφθεί. Το σημαντικό είναι να μην αντιμετωπίζουμε τις δυο καταστάσεις ξεχωριστά αλλά με μια συνολική προσέγγιση, αφού κάθε αλλαγή στο ένα σύστημα καθρεφτίζεται στο άλλο. Το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στην πρόληψη μέσω του τρόπου ζωής, που πρέπει να ξεκινά από νωρίς, όταν οι μάζες βρίσκονται στη μέγιστη τιμή τους , δηλαδή στη νεαρή ενήλικη ζωή και να εφαρμόζονται οι συστάσεις διατροφής και άσκησης. Κεντρικό ρόλο στη διατροφή παίζουν οι πρωτεΐνες, η βιταμίνη D και το ασβέστιο. Εάν εγκατασταθεί οστεοπόρωση θα πρέπει να θεραπευτεί φαρμακευτικά ενώ δυστυχώς για τη σαρκοπενία η φαρμακευτική θεραπεία βρίσκεται ακόμη σε ερευνητικό στάδιο, κάνοντας ακόμη πιο σημαντική την πρόληψη μέσω του τρόπου ζωής