Πολύ παλιά, πριν εκατόν πενήντα χρόνια ας πούμε, ένας γιατρός ήξερε τα πάντα. Να εξετάζει, να δίνει φάρμακα (ίσως και να τα φτιάχνει), να αναλαμβάνει τοκετό, να κάνει χειρουργικές επεμβάσεις. Όμως τότε, τα ‘πάντα’ ήταν ακόμα ένα μέγεθος που μπορούσε να συγκριθεί με τη χωρητικότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Καθώς η επιστημονική επανάσταση απογείωσε τη γνώση, οι γιατροί αναγκάστηκαν να ειδικευτούν, τουλάχιστον για δύο λόγους. Πρώτον μόνο με την εξειδίκευση θα ήταν δυνατόν να αξιοποιήσουν στο έπακρο την επιστημονική γνώση και πρόοδο ώστε οι ασθενείς να κερδίσουν το μεγαλύτερο δυνατό όφελος. Δεύτερον, μόνο έτσι θα μπορούσαν να υπάρχουν άνθρωποι αρκετά ειδικοί ώστε να είναι ικανοί να συνεχίσουν την έρευνα. Έτσι βρεθήκαμε με τις ιατρικές ειδικότητες, και στις μέρες μας με τις υποειδικότητες, που ακόμη κι αυτές ‘τρέχουν’σήμερα για να προλάβουν τις εξελίξεις της ψηφιακής εποχής και τις τεχνολογίας, με ‘αναλογικούς’ ακόμη εγκεφάλους.
Ωστόσο, όταν πρόκειται για τον ασθενή οπότε οι ειδικές γνώσεις πρέπει να συντεθούν σε συγκεκριμένες θεραπευτικές αποφάσεις, αυτό γίνεται τόσο δυσκολότερο, όσο περισσότερες ειδικότητες έχουν αναλύσει το συγκεκριμένο πρόβλημα. Πολύ συχνά, ο ασθενής έχει ξεκινήσει από έναν ειδικευμένο γιατρό, στον οποίο έχει απευθυνθεί υποθέτοντας ο ίδιος ότι είναι ο κατάλληλος για τα συμπτώματά του. Για παράδειγμα πάει σε έναν καρδιολόγο για την ταχυκαρδία ή σε έναν αιματολόγο για την αναιμία. Οι κινήσεις αυτές δεν είναι απαραίτητα λανθασμένες, και ασφαλώς μπορεί το πρόβλημα να χρειάζεται αυτές ακριβώς τις ειδικότητες. Μπορεί όμως και όχι. Σε αυτήν την περίπτωση, ο ασθενής θα εισπράξει μια απάντηση του τύπου ‘από την καρδιά σας δεν έχετε τίποτα’ χωρίς όμως να έχει λύσει το πρόβλημά του.
Ανεξάρτητα από το βαθμό της εξειδίκευσης και το μέγεθος της γνώσης, ο ασθενής πρέπει να προσεγγίζεται ως σύνολο γιατί πολύ απλά κανένα όργανο στο σώμα μας δε λειτουργεί μόνο του και γιατί κατά κανόνα έχει μια πάθηση. Για τη ΜΙΑ πάθηση, τα διαφορετικά συστήματα του οργανισμού λειτουργούν σαν περιφερειακά σημεία που εκφράζουν το πρόβλημα σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Η ‘από το κέντρο προς την περιφέρεια’ είναι η σωστή άσκηση της ιατρικής και όχι η ‘από την περιφέρεια προς το κέντρο’ που θέλει τον ασθενή να είναι το άθροισμα της καλής ή κακής λειτουργίας του κάθε οργάνου ξεχωριστά. Η πιο αντιπροσωπευτική έκφραση αυτής της αλήθειας είναι η αναγκαιότητα ιατρικών συμβουλίων και διεπιστημονικών ομάδων, για την αντιμετώπιση σοβαρών περιστατικών.
Η ιατρική λοιπόν είναι μία και σήμερα είναι πολύ δυνατή χάρη στις πολλές ιατρικές ειδικότητες. Αυτό που χρειάζεται για να λειτουργήσουν καλά όλα αυτά είναι ένας επαρκής συντονισμός ώστε να εξοικονομηθούν χρόνος, χρήματα και πάνω από όλα η χωρίς αποτέλεσμα περιπλάνηση του ασθενούς μεταξύ των ειδικών.